Ook al langer bestaande organisaties als zorgboerderijen moeten mee in de vaart der kanteling als ze willen blijven bestaan. In Noord-Holland slaat Landzijde, een stichting waar ruim 100 zorgboerderijen onder vallen, allerlei vernieuwende wegen in om een hecht fundament te kunnen vormen. Over boeren die met hun gezicht naar de samenleving staan en ondernemend zorgen. 

Nieuw zijn ze niet, de zorgboerderijen, ze bestaan al meer dan een kwart eeuw. Nieuw is wel de manier waarop ze omgaan – of meer precies om moeten gaan- met de terugtredende overheid. Ook daar gaat kantelen over. Hoe houdt je als zorgboerderij je hoofd boven water als je grotendeels afhankelijk bent van overheidsgelden – of dat nu de lokale of landelijke overheid is. 

Eigenlijk is het antwoord heel erg voor de hand liggend: ga op een innovatieve, creatieve manier om met de geldstromen die er zijn. Precies dat is wat Jaap Hoek Spaans, bestuursvoorzitter van Landzijde, een samenwerkingsverband van meer dan 100 Noord-Hollandse zorgboerderijen, doet.
 

Je hoofd boven water houden doe je niet alleen door te bezuinigen en een creatieve zoektocht naar geld. De organisatie moet ondernemender worden’

Natuurlijk, een reductie in het budget, zoals met de invoering van de WMO gebeurde, betekent ook gewoon een teruggang in inkomsten voor Landzijde. Jaap Hoek Spaans: ‘We hebben de pijn aan het begin van het jaar eerlijk verdeeld over de stichting en de boeren. Halverwege zagen we dat het best goed ging, dat we de bezuinigingen ruim haalden. Toen zijn we weer met de boeren om tafel gaan zitten en hebben nieuwe afspraken gemaakt. Het budget zit nu nog maar een heel klein beetje onder dat van vorig jaar.’ ‘Je gaat ook creatiever op zoek naar andere potjes. Zo zijn er gemeentes die innovatiesubsidie in de WMO hebben ondergebracht. Het blijkt dat wij beantwoorden aan die innovatieve eisen. Dus hebben we met succes een beroep gedaan op die potjes.’ Maar je hoofd boven water houden doe je niet alleen door te bezuinigen en een creatieve zoektocht naar geld.

De organisatie moet ondernemender worden. Symbool voor die nieuwe manier van werken is het project VriendenTuinen: Een aantal zorgboerderijen voorziet samen met grote voedselbedrijven voedselbanken in Noord-Holland wekelijks van verse groenten, kruiden en eieren. Vier jaar geleden heeft Landzijde een plan ontwikkeld daarvoor. Hoek Spaans: ‘Bij de Voedselbanken is een tekort aan verse produkten. Hoe mooi zou het zijn, dachten wij, als wij als zorgboerderijen ook iets terugdoen voor de samenleving en mensen blij maken met wat onze grond opbrengt.

We hebben aan onze boeren gevraagd of ze het leuk vonden om op een klein deel van hun terrein een tuin te maken waar ze 1 of 2 producten verbouwen voor de voedselbank. Vonden ze heel leuk. Vervolgens hebben we contact gezocht met de Voedselbank Amsterdam. Want je kunt wel groentes kweken en verpakken om uit te delen, maar als het niet goed gedistribueerd wordt, schiet je nog je doel voorbij. Die vonden het ook een superplan. Ons idee hebben we ingediend bij de VriendenLoterij en dat is gehonoreerd. Verdeeld over 4 jaar hebben we €425.000 gekregen. We maken daar jaarlijks een begroting voor, het geld geven we uit aan inpakmachines, kassen, kippenhokken.’ Inmiddels doen er 28 boerderijen mee, zijn er op 4 boerderijen kassen en op 12 zijn er kippenhokken. Ook aan aantal grote voedselproducenten uit de regio werken mee; die stellen hun reststromen ter beschikking.

In 2016 start VriendenTuinen crowdfunding voor de zorgboerderijen die eieren leveren aan de voedselbanken. ‘We zoeken hoofdsponsors voor de hokken en daarnaast mensen die kippen willen adopteren. We verwachten daar heel veel van. ‘Wij staan als boeren met een open gezicht naar de samenleving. Wij zorgen voor een mooi landschap, mooie produkten en we helpen de maatschappij op verschillende manieren. Je kunt echt bij ons terecht.’